عصر مشروطه و زمینه های سیاسی و اجتماعی تقابل اندیشه شریعتمداران مشروطه خواه و مشروعه خواه

Authors

Abstract:

سوال اصلی این مقاله آن است که چگونه مبانی مدرن و غربی مشروطه خواهی مورد قبول بخشی از شریعتمداران قرار گرفت و علل و دلایل تقابل آنان و شریعتمداران مشروعه خواه چه بود. اصلی ترین فرضیه این پژوهش آن است که تکیه هر دو دسته بر متن و روایاتی مشابه بود. مَشروعه خواهان همچنان به مبانی و تفاسیری تکیه داشتند که وجود  شاه هر چند فاسد و مستبد را برای حفظ امنیت جامعه ضروری می دید. در مقابل مشروطه خواهان با خوانشی متفاوت نه تنها خواهان تحدید اختیارات ساختار استبداد و ارتجاع می شوند، بلکه خواستار تغییراتی ژرف در جامعه میگردند بررسی متون تاریخی دو طیف شریعتمداران نشان می دهد که چگونه مشروطه خواهان با تمسک به این باور و اعتقادات مذهبی، نه تنها از وجود شاهان فاسد و بی کفایت حمایت می کنند، بلکه با ورود علوم جدید، نظام پارلمانی و...مخالفت می ورزند، در مقابل شریعتمداران مشروطه خواه با خوانشی دیگر از مفاهیم مذهبی نه تنها گریبان ساختار استبدادی را می گیرند، بلکه خواستار ورود و گسترش علوم جدید، برقراری مجلس مشروطه و حتی بسط و گسترش مفاهیمی چون آزادی و تساوی حقوق می گردند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

زینب پاشا، پیشتاز بیداری زنان مشروطه خواه در تبریز

زینب معروف به بی بی شاه، زینب باجی، دهباشی زینب و زینب پاشا، یکی از مشروطه خواهان و زنان مبارز بنام دوره مظفری، زنی تبریزی الاصل که برای اولین بار در تاریخ ایران در دوره قاجار با چهل نفر از شیرزنان تبریز، با ستم پیشگان و به موازات آن، با نابرابریهای جنسیتی – که نظام فئودالی و دیدگاههای سنتی به زنان تحمیل کرده بودند به جنگ پرداخت.

full text

همگرایی و واگرایی گفتمان های روحانیت مشروطه خواه وروشنفکری از مشروطه تا انقلاب اسلامی

در جریان انقلاب مشروطه حداقل دو گفتمان فکری عمده یعنی «گفتمان روحانیت مشروطه­ خواه» و «گفتمان روشنفکری ایران» قابل شناسایی است که با ائتلاف موقت این دو گفتمان در مرحله اول بر استبداد پیروز می­ شوند. تعامل اولیه این دو در جریان انقلاب گونه­ ای خاص از مشروطه­ ی ایرانی را به تصویر می­ کشید که در جریان تحولات بعدی، این تعامل تبدیل به تقابل فکری این دو جریان فکری شد که در نهایت منجر به ناکامی در دست...

full text

تحلیل کیفیت بازنمایی مفهوم مشروعیت سیاسی در گفتمان علمای مشروطه خواه ایران

در عصر مشروطیت در سایه یک گذار ابرگفتمانی، رابطه انتساب دال‌ها و مدلول‌ها و مصادیق در سامانه مفصل‌بندی گفتمان علمای مشروطه‌خواه متحول و دستخوش بازاندیشی گردید. علمای مشروطه‌خواه، به ظرفیت‌سازی و تئوریزه کردن مفاهیم نوین در پوشش آموزه‌های برآمده از نصوص دینی و آموزه‌های اسلامی پرداخته و راهی را برای طرح موضوعات عرفی (مبتنی بر عقل و تجربه بشری) در کنار مبادی شرعی (استوار بر نقل و نص) گشودند...

full text

دولت توسعه خواه و زمینه های توسعه در ایران

این مقاله سعی دارد با استفاده از مدل توسعه‌ای که در مقاطعی از تاریخ توسعة شرق آسیا پدیدار شد و با عنوان «دولت توسعه‌خواه» از آن یاد می‌شود، امکان گذار به توسعه در ایران را بررسی کند. فرض بر این است که زمینه‌های گذار به توسعه از مسیر دخالت مؤثر دولت در اقتصاد ایران فراهم است که دسترسی دولت به منابع غنی مادی و انسانی، شامل منابع نفت و گاز و نیروی انسانی کشور، از جمله پشتوانه‌ها و زمینه‌هایی است ک...

full text

زینب پاشا، پیشتاز بیداری زنان مشروطه خواه در تبریز

زینب معروف به بی بی شاه، زینب باجی، دهباشی زینب و زینب پاشا، یکی از مشروطه خواهان و زنان مبارز بنام دوره مظفری، زنی تبریزی الاصل که برای اولین بار در تاریخ ایران در دوره قاجار با چهل نفر از شیرزنان تبریز، با ستم پیشگان و به موازات آن، با نابرابریهای جنسیتی – که نظام فئودالی و دیدگاههای سنتی به زنان تحمیل کرده بودند به جنگ پرداخت.

full text

ماهیت مجلس عصر مشروطه در اندیشه سیاسی سیدعبدالحسین لاری

سیدعبدالحسین لاری از مراجع بزرگ عصر قاجار در فارس به شمار می‌آید که اقدامات تاثیرگذاری در تاریخ انقلاب مشروطیت از خود به جای گذاشت. او هر چند با انتشار رساله‌های متعدد سیاسی به دفاع از مشروطیت پرداخت اما تلقی او در حمایت از نظام مشروطیت با نظر عالمان دیگر تفاوت داشت و نظرات او با اندیشه سیاسی طرفداران مشروطه مشروعه مانند شیخ فضل‌الله نوری نزدیک‌تر بود؛ اما در عمل در نقطه‌ی‌ مقابل آنها قرار گرفت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 6  issue 1

pages  35- 54

publication date 2017-08

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

No Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023